Bugünlerde ‘çocukların tek başına oyun oynamaları iyi midir?’ sorusuna her ebeveyn farklı cevap verebilir. Çünkü şu zaman diliminde ebeveynlerin üzerinde geçmişe oranla çok daha büyük bir baskı var. Instagram postları kadar etkileyici bir yaşam alanı, çocuklarına ev yapımı organik ekmeklerden glütensiz atıştırmalıklara kadar hazırlama yükü, karantina sürecinde okulların kapanmasıyla bir yandan evden eğitim verme görevi ve bütün bunların üzerine bir de çocuğun eğlenceli aktivitelerde oyun zamanını geçirmesi derken ebeveynler 7/24 çocuk odaklı bir hayat yaşamaya başladılar. Dolayısıyla çocuklar da aralıksız bir şekilde ebeveynlerinden, arkadaşlarından, akrabalardan ilgi ve uyaran bombardımanı altındalar. Peki bu durum çocukları nasıl etkiliyor?
Bağımsız Oyun Zamanı Ne Demektir?
Solo oyun zamanı veya bağımsız oyun zamanı denilen süre çocuğun oyuncakları ile tek başına bırakılması ve onlarla dilediği gibi oynamasını betimleyen zaman dilimini açıklamak için kullanılır. Bu tip oyun çocuğun zeka ve duygusal gelişimi açısından çok gerekli ve iyidir. Oxford Üniversitesi çocuk ve erişkin psikiyatristi Dr. Hayley Van Zwanenberg’e göre çocuklar solo oyun oynadıklarında tek başına karar verme egzersizi yaparlar, ilgilendikleri şeyleri kendi keşfetmeleri için fırsat doğar ve kendi başlarına hareket ederek fiziksel sağlamlık geliştirmeleri için iyi bir fırsattır. Ayıca yine doktorun görüşlerine göre okulda oynan oyunlar da eğitim ve sosyal gelişim açısından çok gerekli ve faydalı görülmektedir.
Nasıl Oyuncaklar Seçilmelidir?
Peki bu bağımsız oyun süresince çocuğunuza vermeniz gereken oyuncaklar hangileridir? Birçok ebeveyn çocuklarının bir araç ile oyalanması gerektiğini düşünmektedir. Bu sebeple iPad, telefon gibi cihazlar çok sıradan bir şekilde çocuklara düşünmeden verilebilmektedir. Elbette motor fonksiyonları geliştirmesi gibi açılardan bu tip araçların da eğitici nitelikleri vardır ancak çocuğunuzun bir ekrqan olmadan da ne kadar çok şey öğrenebileceğini deneyimlemenizi öneririz.
Bebek veya Figür Kullanımı
Cardiff Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre bebek veya oyuncak figür kullanan çocukların üzerinde bu tip oyunların etkisi nörobilim kullanılarak ölçümlenmiş. Çıkan sonuçlara göre bebeklerle veya aksiyon figürleriyle oynayan çocukların hayata dair prova yapma şansı buldukları, empati gibi yeteneklerinin işlenmesi açısından çok faydalı olduğu ortaya konmuş. Üstelik bu tarz yetilerin tablet kullanan çocuklarla kıyaslaması yapıldığında çok büyük oranda farklar gözlenmiş.
Sonuç Değil Sürece Odaklanın
Birçok ailenin çocuklarına tablet dışı oyuncaklar seçerken sonuca yönelik oyuncaklar seçtikleri gözlemlenmiş. Mesela Lego gibi bloklarla bir yapı inşa etmek, bir puzzle bitirmek gibi, sadece sonuca ulaşınca keyif ya da takdir alabilecekleri oyunlar veriyorlar ve çocuklar da sadece başarı veya finalize olmaya odaklı şekilde takdir ve alkış aldıkları için keyif için aksiyon alma yeteneğinden giderek uzaklaşıyorlar. Bunun yerine bebeklerle oyun oynayan çocuklarda (kız veya erkek çocuk için uygun figürler hangisi ise) çocukların duygusal durumları ile ilgili çok detay bilgi edinebildiklerini de gözlemlemişler. Hatta oyuncağı ne olursa olsun tek başına oyun oynayan çocuğun iç dünyası ile ilgili çok derin bilgileri alabildiklerini görmüşler.
Oyun bir çocuğun beyinsel gelişimini sağlıklı bir yöne çekmek için çok faydalıdır. Doktorlara göre çocuklar korkularını oyunla çözebilirler, erişkinlerin rollerini kendi üzerlerinde test edebilirler, özgüven edinirler ve hayatta dayanıklı olmak için gereken yetenekleri geliştirmekte daha başarılı olurlar.
Çocuklar Oyunla İletişim Kurarlar
Küçük çocukların bir çoğu aslında dile getiremedikleri duygularını oyun yoluyla çok daha rahat ifade edebilirler. Dolayısıyla çocuğunu oyuncaklarıyla tek başına bırakıp gözlemleyen bir ebeveyn, çocuğun oyuncaklarla iletişimine bakarak duygusal ve zihinsel durumu hakkında çok rahat bilgi edinebilir. Bu yüzden çocuklarla terapide de bu yöntem çok kullanılır, çünkü çocukların söz kullanıp anlatmak zorunda kalmadan kendilerini açıkça ifade edebilmelerine uygun bir platform yaratılmış olur. Dolayısıyla, bir dahaki sefere çocuğunuzu bebekleriyle, oyuncak figürleriyle veya tüylü hayvanlarıyla baş başa bırakmaktan hiç çekinmeyin ve uzaktan gözlemleyin. Tahmininizden çok daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Üstelik çocuğunuzun zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için de mükemmel bir ortam sağlamış olursunuz.