“Tüberküloz nedir?” sorusuna verebileceğimiz en basit yanıt, tüberküloz halk arasında verem olarak da bilinen bir hastalıktır. Mycobacterium Tuberculosis adı verilen bir mikrop yoluyla akciğerlere bulaşır ve iltihap oluşmasına sebep olur. Tedavi edilmezse ve çok ilerlerse ne yazık ki ölümcül olabilir. Veremin artık 21. yüzyılda tamamen bittiği gibi bir algı olsa da, aslında günümüzde de epey sorun olmaya devam eden bir hastalıktır. 2019 verilerine göre her yıl 1.5 milyon insan hala veremden ölmektedir. Tüberküloz hastalığı, çoğunlukla bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla ortaya çıkar. Verem mikrobu güneş görmeyen ortamlarda havada uzun süre canlı kalabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları tüberküloz mikrobunu kısa sürede öldürür.
Tüberküloz Nasıl Bulaşır?
Tüberküloz mikrobu solunum yolları üzerinden bulaşır. Kişinin kullanmış olduğu çatal, kaşık, kıyafet vb. gibi eşyalarla bulaşmaz. Hastanın öksürmesi, aksırması, konuşması sonucu havaya saçılan partiküllerle beraber binlerce mikrop parçacığı havaya karışır. Sağlıklı insanlar bu havayı soludukları zaman mikrobu vücutlarına alabilirler. Ama mikrobun vücuda alınması hastalık oluşacak anlamına gelmez. Yaşlılar ve çocuklar vücut dirençleri daha düşük olabileceği için hasta olma oranları daha yüksek olabilir. Uykusuzluk, beslenme bozukluğu, stres, içki ve sigara gibi etkenler de vücut direncini düşmesine katkıda bulundukları için tehlike yaratabilirler. Ek olarak ameliyat geçirenler, böbrek, karaciğer, kalp hastaları ve diyabetliler, KOAH, astım gibi rahatsızlıkları olan hastalar ayrıca kortizon ve kanser ilaçları kullanan kişilerde de tüberküloza yakalanma riski bulunmaktadır.
Tüberküloz Belirtileri Nelerdir?
“Tüberküloz nedir?” sorusunu yanıtladıktan sonra tüberküloz belirtilerinden bahsedelim.
Verem mikrobu ile temasta bulunan kişiler aylar boyunca hiç semptom göstermeden normal bir şekilde sağlıklı yaşamlarına devam edebilirler. Bu kuluçka sürecinde kişinin bağışıklık sistemi Mycobacterium tuberculosis bakterisi ile savaşarak hastalığın aktif hale gelmesini önlemeye çalışır. Bağışıklık sisteminin güçlü olmadığı ve direncinin kırıldığı durumlarda tüberküloz mikropları aktif hale gelir ve verem hastalığı ortaya çıkar. Eğer aşağıdaki semptomların birden fazlasını uzun süreyle yaşıyorsanız gecikmeden bir doktor görmenizde fayda olabilir.
- 2 haftadan uzun süren ısrarcı öksürük şikayeti
- Yüksek ateş, gece terlemeleri
- Şiddetli göğüs ağrısı
- İştahsızlık, çok hızlı kilo kaybı
- Halsizlik, yorgunluk
- Normal veya kanlı balgam görülmesi (özellikle ileri aşamalarda)
Tüberküloz Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tüberküloz vakalarında önce akciğer filmi, sonrasında da balgam analizi ile kesin tanısı konur. Hastalığın tedavisi başladıktan kısa bir süre sonra belirtiler azalıp kaybolabilir. Fakat kesin tedavisi ve tekrarlaması için tedavi süresi en az 6 ay olmalıdır. Bu süre gerekli durumlarda daha da uzatılabilir (8-12 ay).
Ayrıca, unutulmamalıdır ki verem bulaşıcı bir hastalıktır. Tüberkülozlu hastalarla aynı evde oturan yakınları ve yakın kontakta bulunan herkes mutlaka verem savaşı dispanserlerine başvurmalıdır.
Tüberküloz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tüberküloz tedavisi özel antibiyotiklerle yapılmaktadır. Bu antibiyotikler zatürre veya normal üşütmeler için kullanılan standart antibiyotiklerden değildir. Tüberküloz mikrobuna etki eden 4 çeşit özel antibiyotik bulunmaktadır ve bu ilaçlar uygun doz ve sürede kullanılmak zorundadır. Tüberküloz tedavisi en az 6 aydır ama doktorun yönlendirmesi ile bu süre daha da uzayabilir. Kullanılan ilaçların takibi de çok önemlidir.
Sadece antibiyotik tedavisi değil, ek olarak hayat tarzı anlamında iyileştirmelerin de yapılması gerekir. Korunmak için hasta kişinin evine güneş ve temiz hava girmesi faydalıdır. Tüberkülozun ve genel olarak tüm diğer akciğer hastalıklarının iyileşmesinde en önemlisi istirahattir. Doğru beslenme ve uyku düzeninin önemi de bir o kadar büyüktür. Bol sıvı tüketilmelidir. Sigaradan ve alkolden uzak durulması şarttır. Aslında tedavide esas olan kişinin ilaçlarını her gün uygun dozda ve düzenli olarak içmesi ve takibini de düzenli şekilde yapıp doktoru tamamen temizlendiğini söyleyene kadar kişinin tedaviyi bırakmamasıdır.