Diyet sözcüğü gündelik dilimizde yalnızca kilo vermeye dönük beslenme planlarını karşılar biçimde kullanılsa da toplumsal, tarihsel ve kültürel bağlamlara oturan beslenme ve gıda rejimini işaret eden zengin bir kavram. Vegan diyet de sadece kilo vermek için izlenen basit bir diyet olmanın ötesinde vegan hayat görüşünün beslenme biçimi anlamına geliyor. Vegan sözcüğü vejetaryen sözcüğüyle aynı kökten türüyor ama vejetaryenliği aşıyor. Vejetaryen diyet hayvan etini içermez. Vegan diyet ise sadece hayvan etini değil tüm hayvansal gıdaları günlük beslenmeden çıkarır. Bunun nedeni insanların hayvanlar üzerinde tahakküm kurmasını istememeleri ve evrenin merkezine insanı koyan türmerkezci ve antroposantrist yaklaşımları reddetmeleri. Vegan felsefe insanın içerisinde yaşadığı ve beraberce evrimleştiği flora ve faunaya saygı duyması ve bu doğal çerçeveyi koruması gerektiğini, ancak insanın bu şekilde var olmaya devam edebileceğini savunuyor. Budizm, Hindu felsefesi, yoga pratikleri ve ekolojist hareketlerle de rezonans içerisinde olan vegan felsefenin beslenme ayağını da bu diyet oluşturuyor.
Et Yemem, Süt İçmem, Yün Giymem
Vegan diyet çerçevesinde reddedilen hayvansal ürünler arasında et, süt, süt ürünleri, yumurta, bal gibi gıdalar bulunuyor. Bunun yanında veganlar yün, deri, ipek gibi hayvanlardan elde edilmiş malzemelerle imal edilen metaları da tüketmeyi reddediyorlar. Böylece hayvanların eti, sütü, yünü, derisi için hapsedilerek sağlıksız koşullarda beslenmesinin ve insan ihtiyaçları uğruna öldürülmesinin önüne geçmek istiyorlar. Hayvanlarla dost bu diyet doğaya saygılı biçimde üretilmiş sağlıklı sebze ve meyvelerden oluşan besinleri tercih ediyor. Vegan beslenme hayvansal gıdalardan arınmış, kalorisi ve yağ oranı düşük, yemyeşil bir beslenme. Vegan diyet hayvansal gıdaların neden olduğu yüksek kolesterol, kalp, damar, gut gibi hastalıkların oluşmasını engelliyor. Vegan olmak kolay olmasa da vücut sağlığı için bu diyet son derece yararlı. Vegan beslenme uygulaması çoğu zaman vücudumuzun ihtiyacı olan detoksu da bize sunar. İşte uygulayabileceğiniz bir vegan beslenme için olmazsa olmaz gıdalar.
Vegan Diyet için Olmazsa Olmaz Protein Kaynakları
Vegan olmaya ve bu diyeti uygulamaya karar verdiğinizde ve bunu ailenize, arkadaşlarınıza ilan ettiğinizde karşılaşacağınız jenerik tepkiler var. Bunların en bilineni vejetaryen ve veganların protein yoksunluğu çektiği argümanı. Halbuki protein sadece hayvansal ürünlerde bulunmuyor ve son derece zengin protein kaynağı sunan birçok bitki mevcut.
Soya Fasulyesi
Soya fasulyesi tüm dünyada vegan diyet için temel direği niteliğinde. Soya fasulyesi proteince zengin çok önemli bir besin. Soya fasulyesinin içince bulunan protein değeri kırmızı etten daha yüksek. Soya fasülyesi, soya sütü tüketerek protein ihtiyacınızı kolaylıkla vegan diyetle çatışmadan karşılayabilirsiniz.
Baklagiller
Vegan diyetin bir diğer önemli protein kaynağıysa baklagiller. Öğünlerde tüketeceğiniz nohut, mercimek, bakla ve fasulyeyle bir yandan protein ihtiyacınızı karşılarken bir yandan da lifler, vitaminler ve mineraller açısından zengin besinleri tüketmiş olursunuz. Ülkemiz mutfağında da zeytinyağlı yemek kültürü çerçevesinde baklagillerden yapılan pek çok lezzetli geleneksel yemek bulunuyor. Bu yönüyle Türk mutfağı aslında vejetaryen ve vegan dostu pek çok öğe barındırıyor.
Tam Tahıllı Ürünler
Veganlar için arpa, buğday, çavdar, darı gibi tahıllı ürünler tüketmek oldukça önemli. B vitaminleri ve lifler açısından zengin olan tahıllarla sağlıklı beslenirken protein de tüketmiş olursunuz. Özellikle darı protein açısından zengin bir tahıl alternatifi olarak öne çıkar. Geleneksel içeceklerimizden bozanın da hammaddesi darı ve boza bu yönüyle vegan beslenmenin parçası olabilecek bir içecek. Tahıllar vegan kahvaltısında da mutlaka olması gereken gıdaların başında gelir.
Kinoa
Güney Afrika’dan dünyaya yayılan kinoa protein içeriğiyle özellikle son yıllarda veganlar sıkça tercih edilen bir gıda. Kinoanın içeriğinde proteinin yanı sıra yüksek değerde demir ve magnezyum mineralleri de bulunur. B2 vitamini deposu olan kinoa sindirime yardım ederek kilo vermeye ve formda kalmaya yardım eder.
Tofu
Vegan mutfağının en önemli gıdalarından biri şüphesiz tofu. Tofu soya fasulyesinin suyunun fermente edilmesiyle elde edilen bir peynir. Son derece lezzetli olan tofu vegan diyet için de önemli bir protein kaynağı.
Vegan Diyet ve Omega3
Vegan diyet yaparken vücudun ihtiyaç duyduğu önemli gıdalardan biri de omega3. Omega3 hücrelerimizi yeniler, sinir ve iskelet sistemimizi korur. Metabolizmayı hızlandırarak kilo almayı engeller. Omega3 sadece balıklarda bulunan bir madde değil. Ceviz, soya fasulyesi, semiz otu, brüksel lahanası, chia tohumu gibi bitkisel ürünler de omega3 barındırıyor. Vegan öğünlerinde omega3 içeren gıdalara mutlaka yer verilmesi gerekiyor.
Omega 3, takviye edici gıda olarak da alınabilir. Omega 3 takviyesi alırken nerelere dikkat etmeniz gerektiğini buradaki yazımızdan okuyabilirsiniz.
Vegan Diyet ve Su
Vegan diyet için olmazsa olmazlardan biri su içmek. Güne mutlaka su içerek başlamak gerekiyor. Sabahları kahvaltıdan önce mutlaka su içmeli. Suyunuza bir iki damla limon suyu damlatıp daha sağlıklı hale getirmeniz mümkün. Vegan beslenme kapsamında günde en az 3,5 litre su tüketmek gerekiyor.
Vegan Diyet ve Kalsiyum
Kalsiyum iskelet sistemi ve diş sağlığı için son derece önemli bir mineral ve yapıtaşı. Bu diyette reddedilen süt ve süt ürünlerinde yüksek miktarda bulunan kalsiyum aynı zamanda yeşil yapraklı bitkilerde ve badem gibi yemişlerde de yüksek miktarda bulunuyor. Alkali beslenmenin de vazgeçilmezi olan bu gıdalar vücudunuza sağlık ve gençlik veriyor. Vegan beslenme içerisinde öğünlerde brokoli, karalahana, roka, ıspanak gibi sebzeler tüketmek gerekiyor. Bademin özellikle vegan sabah kahvaltısında badem sütü şeklinde tüketimi oldukça faydalı. Badem sütünü marketten alabileceğiniz gibi evde kolaylıkla kendiniz de hazırlayabilirsiniz.